Het beslisgedrag van de rechter nader bekeken. Een empirisch onderzoek naar het beslisgedrag van de rechter op politierechterzittingen in Nederland
DOI:
https://doi.org/10.26481/marble.2011.v2.116Abstract
Van rechters wordt verwacht dat zij onafhankelijk en onpartijdig zijn. Zij moeten de wet toepassen en zich niet laten leiden door afwegingen of belangen die niet in de wet verdisconteerd zijn. Dit wordt gewaarborgd door onder andere art. 6 EVRM en door de verschillende procesregelingen die het mogelijk maken rechters te wraken. Van die mogelijkheid wordt niet veel gebruik gemaakt. Dat geeft het comfortabele gevoel dat de Nederlandse rechter zich naar alle waarschijnlijkheid op correcte wijze van zijn taak kwijt. Maar er kan meer aan de hand zijn dan aan de oppervlakte blijkt. Onbewuste beïnvloeding van een rechter is immers ook goed mogelijk. Een rechter kan heel goed geneigd zijn om knappe vrouwen eerder gelijk te geven dan een nare man die hem constant in de rede valt, zonder dat hij dat zelf in de gaten heeft. Rechters zijn per slot van rekening ook maar mensen. Het is dus de vraag of dit valt terug te vinden in hun beslisgedrag. Het idee van dit onderzoek is om na te gaan of van een dergelijke onbewuste beïnvloeding sprake is. Een dergelijk onderzoek is niet eenvoudig uit te voeren, nu een simulatie – nog afgezien van de kosten – vermoedelijk geen resultaten zal geven aan de hand waarvan uitspraken kunnen worden gedaan over de werkelijkheid. Het voor het onderzoek vereiste laboratorium menen wij evenwel gevonden te hebben in de politierechterzittingen, die dagelijks overal in het land plaatsvinden. Doordat op dergelijke zittingen meteen mondeling uitspraak wordt gedaan, valt goed te onderzoeken of een fenomeen als hiervoor bedoeld zich voordoet of niet. Dat is het doel van dit onderzoek geworden.
References
Arnou, L. (2006). Strafrecht en strafprocesrecht. Deventer: Kluwer.
Beijer, A. (2002). Openbare strafrechtspleging. Deventer: Kluwer.
Berghuis, A. (1992), De harde en de zachte hand – een statistische analyse van verschillen in sanctiebeleid. Trema, p. 84-93.
Cleiren, C., & Nijboer, J. (2007). Tekst en commentaar strafvordering. Deventer: Kluwer.
Corstens, G. (2008). Het Nederlandse strafprocesrecht. Deventer: Kluwer.
Daele, van, D. (2003). Het Openbaar Ministerie en de afhandeling van strafzaken in Nederland. Leuven: University Press.
Hays, W. (1988) Statistics. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Goudriaan, H., & Eggen, A. (2008). Criminaliteit en rechtshandhaving 2008. Den Haag: WODC.
De Jong, D., & Knigge, G. (1993). Strafprocesrecht. Deventer: Kluwer.
Kalidien, S., & Eggen, A. (2009) Criminaliteit en rechthshandhaving 2008. Den Haag: Boom Juridische uitgevers.
Keijser, de, J., Koppen, van, P., & Elffers, H. (2006). Op de stoel van de rechter: Oordeelt het publiek net zo als de strafrechter? Raad voor de rechtspraak 2006, p. 27-31.
Knigge, G. (2001). Leerstukken van strafprocesrecht. Deventer: Kluwer.
Kronenberg, M., & Wilde, de, B. (2007). Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht. Deventer: Kluwer.
Kuijer, M. (2002). Schijn van partijdigheid: de resultaten van het WODC-rapport over wraking, verschoningscode en nevenfuncties. NJB 2002, p. 2089-2093.
Lawless, R., Robbenholt, J., & Ulen, T. (2010). Empirical Methods in Law. New York: Aspen Publishers.
Malsch, M. (1989). Lawyers’ Predictions of Judicial Decisions, A Study on Calibration of Experts (diss. Leiden), z.p:z.u.
Malsch, M. (1990). Advocaten voorspellen de uitkomsten van hun zaken. Lisse: Zwets & Zeitlinger.
Remmelink, J. (1983. Het laatste woord van de verdachte in: Strafrecht in balans. Arnhem: Gouda Quint.
Rimanque, K. (2002). Het recht op behoorlijke rechtsbedeling: een overzicht op basis van artikel 6 EVRM. Apeldoorn: Maklu.
Schuyt, P. (2009). Verantwoorde straftoemeting. Deventer: Kluwer.
Tak, P. (2003). The Dutch criminal justice system: Organization and operation.The Hague: WODC.
Wagenaar, W. (2008). Strafrechtelijke oordelen van rechters en leken, Bewijsbeslissingen, straffen en hun argumentatie. Research Memoranda 2008, nr. 2.
