Organisatorische kenmerken, factoren en verbetering van samenwerking in de eerstelijnszorg

Abstract

De Nederlandse gezondheidszorg kent steeds meer problemen zoals aanbod dat niet aansluit op de vraag, te hoge zorgkosten en onvoldoende kwaliteit (Vleugels, 2005). Er worden veel strategieën ontwikkeld om deze knelpunten weg te nemen. Een daarvan is het vormen van een zorgketen, een voorbeeld van integrated care. Integrated care is een meer gecoördineerde en geïntegreerde vorm van zorgverlening en leidt tot verschillende gezondheidszorggerelateerde uitkomsten zoals een hogere kwaliteit van zorg, meer efficiëntie en betere toegankelijkheid (Gröne & Garcia-Barbero, 2002). Samenwerking tussen zorgprofessionals is essentieel voor de levering van integrated care. Zonder afstemming en coördinatie tussen professionals kan er nooit sprake zijn van integrated care. Er zijn veel verschillende organisatorische kenmerken, factoren die samenwerking beïnvloeden en mogelijke maatregelen die samenwerking tussen zorgverleners kunnen verbeteren. Deze kenmerken, factoren en maatregelen moeten in kaart worden gebracht om vast te kunnen stellen waar het bij de samenwerking tussen zorgverleners fout, maar ook goed gaat, om zo de levering van integrated care te kunnen verbeteren. In dit thesisonderzoek zijn deze kenmerken, factoren en verbetermaatregelen onderzocht binnen twee zorgcentra in de eerstelijnszorg. Een secundaire analyse van bestaande data is uitgevoerd. Data zijn verzameld door middel van semi-gestructureerde interviews met zorgprofessionals van verschillende disciplines uit twee zorgcentra. De interviewtranscripten zijn geanalyseerd door middel van een datamatrix. Organisatorische kenmerken van samenwerking in de twee centra zijn: werken met een wijkgerichte samenwerkingsvorm, het hebben van een gezamenlijke organisatie en samen werken in een keten. Factoren die een rol spelen bij de samenwerking zijn: korte lijnen, open deuren, afwezigheid, weinig inhoudelijke overlap, geen overleg, onbekende regelgeving, privacy regelgeving, bureaucratie, elkaar en elkaars werk kennen, vertrouwen en werken met protocollen. Veel voorkomende problemen zijn: hoge werkdruk, geen vast overleg, afwezigheid bij overleg en de ‘eenmanszaak’ cultuur. Verbetermaatregelen zijn: werken met protocollen, structureel overleg en het stimuleren van informeel contact. Inzicht in bovenstaande kenmerken, factoren en verbetermaatregelen van samenwerking leidt tot betere samenwerking tussen zorgprofessionals en dus tot betere levering van integrated care, dat weer leidt tot betere gezondheidszorggerelateerde uitkomsten.